معرفی کتاب/ عیسی اسطوره یا تاریخ؟

کتاب عیسی اسطوره یا تاریخ؟ توسط "آرچیبالد رابرتسون" نگاشته شده و حسین توفیقی آن را در 176 صفحه به فارسی ترجمه کرده و انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، منتشرکننده کتاب بوده است.

به گزارش انجمن رهپویان هدایت، وجود تاریخی حضرت عیسی(ع) یکی از مباحث مهم تاریخ ادیان است که مؤلف کتاب "عیسی اسطوره یا تاریخ؟" با ژرف‌نگری در منابع باستانی به ارائه دیدگاه خود در این کتاب می‌پردازد.

این کتاب که گزارش و تحلیلی گویا و فشرده از مسیحیت است، علاوه بر پیش‌گفتار، دارای هفت فصل با عناوین "سنت‏ مسیحی، نقادی عصر قدیم، نقادی عصر جدید، نظریه اسطورگی(1)، نظریه اسطورگی(2)، نقد نظریه‏ اسطورگی و عیسی، اسطوره و تاریخ" است.

مؤلف در پیشگفتار خود ابراز کرده، الهیات‌شناسان حرفه‏ای، معمولا به بت‌شکنی تمایل ندارند. بلکه برعکس، آنان معمولا در نظام‌های مقدسی قرار گرفته‏اند و تصدی‏ مقام‌ها و کرسی‌هایشان، به حرفه مسیحی‌گری آنان در این قالب یا آن قالب‏ بستگی دارد.

در فصل اول کتاب، به چهار انجیل متی، مرقس، لوقا و یوحنا اشاره شده و نویسنده در این فصل در صدد بررسی این چهار انجیل مهم برآمده و در پایان نتیجه گرفته: "در مسیحیت‏ نخستین تا زمان ایرنه، دو خط سنت در باب عیسی در جریان بوده است. یکی آن که در نوشته‏های پولس و یوحنا پدیدار می‏شود و پیرامون خدایی‏ سخن می‏گوید که از ازل وجود داشت، برای نجات نوع بشر مُرد و از خاک‏ برخاست. دیگری آن که از نخستین لایه‏های اناجیل همنوا(متی، مرقس‏ و لوقا) بیرون می‏آید، از خدایی سخن نمی‏گوید، بلکه از انسانی سخن به‏ میان می‏آورد که پیروانش او را نبی خدا می‏دانستند. بیشتر مدارکی که‏ در دست داریم هر دو عنصر را با نسبت‌های متفاوت در بردارند. مسیحیت‏ بنیادگرا این دو گرایش را با هم در می‏آمیزد و عبارت اعتقادنامه اتاناسیوس را تصدیق می‏کند که خداوندگار ما عیسی مسیح، پسر خدا، خدا و انسان‏ است. هرگاه می‏توانستیم این اسناد را معتبر بدانیم، ما نیز به عباراتی از این دست روی می‏آوردیم. اما نمی‏توانیم آنها را معتبر بدانیم. آن‌ها با یکدیگر تناقض دارند و برای ذهنی که پرورش علمی یافته باشد، پذیرفتن‏ شواهد متناقض ممکن نیست. اینکه چگونه آن دو سنت خدایی و بشری‏ پدید آمدند و چگونه با یکدیگر در آمیختند، مسئله‏ای است که حل آن را تاریخ بر عهده دارد."

«آرچیبالد رابرتسون» در ابتدای فصل سوم کتاب با اشاره به محدودیت‌های زیاد برای نقادی در قرون وسطی می‌نویسد:"مسیحیت در سراسر قرون وسطی به‌طور مصنوعی از تعرض نقادان محفوظ نگه داشته می‌شد. در آن ‌دوران نوشته‌های انتقادی قدیم عمدا نابود شدند و به زیر سؤال بردن سنتی که ثروت و قدرت کلیسای کاتولیک بدان وابسته بود،‌ انسان را از هستی ساقط می‌کرد و به سیاه‌چال و چارمیخ می‌سپرد."

مؤلف کتاب "عیسی اسطوره یا تاریخ؟" در فصل پایانی با نقل نظرات موافقان اسطورگی و تاریخی حضرت عیسی(ع) نتیجه گرفته، حضرت عیسی(ع) هم اسطوره و هم تاریخ است.