سیره امام جواد (ع) در برخورد با فرق انحرافی نیاز امروز جامعه ایرانی
به گزارش رهپویان هدایت: یکی از معضلات اجتماعی امروز جامعه ایرانی، وجود فرقه های مختلف مذهبی، معنوی و عرفانی است. وجود فرقه های مختلف از جمله فرقه های تصوف، عرفان های نوظهور، مدعیان مهدویت و مقامات عرفانی و دهها جریان و مسلک دیگر امروز موجب تشتت فکری و فرهنگی در جامعه شده است و به بی مبالاتی معنوی دامن زده است.
حجت الاسلام و المسلمین احمدحسین شریفی پژوهشگر حوزه عرفان های کاذب در بررسی های خود از فعالیت ۵۰ فرقه عرفانی کاذب در ایران خبر داده است و معتقد است، این فرقه ها نظام رفتاری خاصی داشته و ایدئولوژی خاصی را بیان می کند.
این استاد حوزه و دانشگاه معتقد است: همه این فرقه های انحرافی و عرفان های کاذب بر گستره لیبرالیسم و فرهنگ غرب رشد کرده و به همین دلیل با نماد ظاهری دینی، اما با مبانی نظام لیبرالیسم سازگار هستند.
پیدایش انقلاب اسلامی ایران که با هدف زمینه سازی برای ظهور امام زمان (عج) شکل گرفت، مهمترین مانع تحقق زیاده خواهی های دشمنان اسلام شد و آنها را برای مقابله با صدور این انقلاب اسلامی دست به کار کرد.
استکبار جهانی برای مقابله با انقلاب اسلامی ایران طرح های مختلفی از جمله کودتا، ترور، جنگ نظامی، جنگ علمی، جنگ سیاسی، جنگ اقتصادی و جنگ فرهنگی را در ۳۶ سال گذشته در دستور کار قرار داد.
یکی از مهمترین این محورها جنگ فرهنگی و به تعبیر دیگر جنگ نرم است که رهبر معظم انقلاب اسلامی با تعابیری همچون شبیه خون فرهنگی، تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی و جنگ نرم از آن یاد می کنند.
دامن زدن به اختلافات فرقه ای، فکری و فرهنگی و ایجاد گسست فرهنگی یکی از مهمترین ابزارهای دشمن در جنگ نرم است که امروزه از طریق دهها فرقه معنوی وارداتی و عرفان های کاذب دنبال می شود.
دشمنان اسلام در دنیای غرب تأکید داشته و اعتراف می کنند که ما در کشورهای اسلامی نمی توانیم اسلام را از بین ببریم، اما می توانیم به نام دین علیه اسلام فعالیت کنیم و در این راستا فرقه های متعدد عرفان کاذب را ایجاد کرده اند؛ از این رو ساده لوحانه است که بگوییم این فرقه های انحرافی همانند و شبیه هم عمل نمی کنند.
سیره برخورد امامان معصوم (ع) و به ویژه امام رضا (ع) و سیره امام جواد (ع) در برخورد با فرق و نحله های فکری یکی از راههای مناسب برای الگوگیری امروز جامعه ما در مواجهه با این فرقه ها است.
خطر انحراف فکری همیشه تهدید کننده جوامع است، به ویژه اگر در مسائل اعتقادی باشد. به همین جهت پیامبر اکرم(ص) هنگام رحلت، کتاب و عترت را میزان و ملاک عقیده صحیح معرفی کرد. امّا متأسفانه همیشه در بین مسلمانان و شیعیان عدّه ای گرفتار افراط و عدّه ای دیگر درگیر تفریط بوده و هستند.
الف) روش روشنگری در بین شیعیان
یکی از روشهایی که امام جواد (ع) در برابر فرقه های منحرف به کار می گرفتند، بیان نقاط ضعف آنها و هدایت شیعیان در خصوص مواضع انحرافی این فرقه ها بود.
یکی از فرقه های فعال در دوران امام جواد (ع) فرقه مجسمیه بود، که برای خدا قائل به جسم بودند و حضرت جواد (ع) درباره این فرقه شیعیان را از نمازگذاردن پشت سر آنها و پرداخت زکات به آنها پرهیز می داند.
ب) آگاه سازی رهبران فرق در خصوص عواقب کارهای آنها
“محمد بن سنان” از جمله کسانی است که در محبّت اهل بیت(ع ( زیاده روی می کرد، بدین جهت برخی از علمای رجال او را به «غلو» متهم می کنند. وی می گوید: روزی محضر امام جواد(ع) نشسته بودم و مسائلی از جمله اختلافات شیعیان را مطرح می کردم. امام فرمود: ای محمّد! خداوند قبل از هر چیز نور پیامبر(ص)، علی و فاطمه(ع) را خلق کرد. سپس اشیاء و موجودات دیگر را آفرید و طاعت اهل بیت(ع) را بر آنان واجب کرد و امور آن ها را در اختیار اهل بیت(ع) قرار داد، بنابراین فقط آنان حق دارند چیزی را حلال و چیزی را حرام کنند و حلال و حرام ایشان نیز به اذن و اراده خداوند است.
ای محمد! دین همین است: کسانی که جلوتر بروند (افراط نمایند) منحرف شده اند و کسانی که عقب بمانند (تفریط کنند) پایمال و ضایع خواهند شد. تنها راه نجات همراهی با اهل بیت(ع) است و تو نیز باید همین راه را طی کنی.
ج) مناظره
دولت عباسی به منظور درهم شکستن چهره علمی امامان(ع) و زیر سؤال بردن دانش و حتی امامت آنان، جلسات مناظره و گفت و گوی علمی تشکیل می داد. البته با این کار آنان نه تنها به مقصود خویش نمی رسیدند، بلکه موجب رسوایی و فضاحت خویش می شدند.
از آن جا که امام جواد(ع) نخستین امامی بود که در خردسالی به منصب امامت رسید، حضرت مناظرات و گفت و گوهایی داشته است که برخی از آن ها بسیار مهم و مفید بوده است.
راز وجودی آن مناظرات این بود که از یک طرف امامت او به خاطر کمی سن برای بسیاری از شیعیان کاملاً ثابت نشده بود،از این رو برای اطمینان خاطر و به عنوان آزمایش، سؤالات فراوانی از آن حضرت می کردند. از طرف دیگر مکتب و اعتزال و افراطی گری در بهره وری از عقل رونق یافته بود و حکومت وقت نیز از آنان پشتیبانی می کرد، لذا این گروه سؤالات عقلی دشواری مطرح می کردند تا به پندار خامشان آن حضرت را در میدان رقابت علمی شکست دهند، ولی در همه این مناظرات علمی، امام جواد(ع) با علم امامت که ناشی از علم خداوندی است با پاسخ های قاطع، هرگونه شک و تردید را در مورد امامت خود از بین برد. به همین جهت است که بعد از او در دوران امامت امام هادی(ع) که در کودکی به امامت رسید، مشکلی ایجاد نشد و برای همه روشن شده بود که خردسالی مانع منصب امامت نمی شود.
مناظره او با «یحیی بن اکثم» و اثبات حقانیّت آن بزرگوار و ناتوانی یحیی و مناظره او با «ابن ابی داود» و غلبه بر وی از این نمونه مناظرات است.
د) رد فرق ضاله
پس از آگاه سازی در بعد شیعیان و مریدان و رهبران فرق و مناظرات مختلف، حضرت جواد (ع) فرقه هایی که با عناد از پذیرش حق خود داری می کردند و انحرافات گسترده ای را در جامعه ترویج می کردند، از واقعیات باطنی این فرقه ها و پشت پرده آنها و همچنین نهایت کار آنها با برچسب هایی خبر می دادند که از جمله آنها قراردادن واقفیه در ردیف نواصب است.
“واقفیه” یکی دیگر از فرقه های موجود انشعابی از شیعه بود که به صورت معضلی بزرگ در مقابل شیعیان مطرح شده بود، آنان کسانی بودند که پس از شهادت امام کاظم(ع) بر آن حضرت توقف کرده و امامت فرزندش علی بن موسی الرضا(ع) را نپذیرفتند. «زیدیه» نیز فرقه ای بود منشعب از شیعه که طعن آن ها بر امامان معصوم(ع)، سبب موضع گیری تند ائمه(ع) در برابر آنان شد، چنان که در روایتی از امام جواد(ع) واقفیّه و زیدیّه مصداق آیه «وجوه یومئذٍ خاشعهٌ عاملهٌ ناصبه» خوانده شدند و در ردیف ناصبی ها قرار گرفتند./ اصفهان بیدار
