معرفی کتاب/حقوق و وظایف غیرمسلمانان در جامعه اسلامی
به گزارش انجمن رهپویان هدایت، جوامع اسلامی از آغاز تاکنون همواره پذیرای غیرمسلمانان بوده و آنان در کنار مسلمانان، آزادانه زندگی می‌کردند.
بیش‌تر مسلمانان نه تنها دین خود را به غیرمسلمانان تحمیل نمی‌کردند، بلکه به حقوق‌شان نیز احترام گذاشته و مسلمانان و نیز زمام‌داران و پیشوایان مسلمانان به رعایت حقوق هم‌نوعان و غیر مسلمانان تأکید دارند.
در اسلام حتی اگر حاکم مسلمانان با غیرمسلمانی نزاع داشت، عادلانه رسیدگی می‌شود، هر چند به محکومیت حاکم منجر شود؛ چنان‌که در داستان ربایش زره امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) توسط فردی یهودی اتفاق افتاد و چون حضرت نتوانستند دلیل مالکیت خود را ارائه نمایند، حکم به نفع غیرمسلمان صادر شد و حضرت امیر(ع) نیز متواضعانه آن را قبول کردند.
با توجه به چنین پیشینه درخشانی در تاریخ اسلام، ضروری است حدود و ثغور حقوق و تکالیف اقلیت‌های دینی در جوامع اسلامی روشن شود. از این‌رو روح‌الله شریعتی با بهره‌گیری از فقه اسلامی، آیات و روایات، سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(علیهم‌السلام)، نظر فقها، مفسران و مورخان مسلمان، کتابی با عنوان «حقوق و وظایف غیرمسلمانان در جامعه اسلامی» را نگاشته است.
کتاب مورد اشاره مشتمل بر چهار بخش و یک ضمیمه است که عناوین آن‌ها به ترتیب عبارتند از: «کلیات و مفاهیم»، «حقوق غیرمسلمانان»، «قراردادهای حکومت اسلامی با غیرمسلمانان»، «جرایم و مجازات‌های غیرمسلمانان» و «رفتار مسلمانان با کفار در جامعه اسلامی».
بخش نخست در دو فصل به نام‌های تقسیمات مختلف از غیرمسلمانان و اصول روابط با غیرمسلمانان، بخش دوم در سه فصل با عنوان‌های حقوق اهل کتاب، حقوق غیر اهل کتاب(ذمیان) و حقوق مقیمان موقت، بخش سوم در سه فصل به نام‌های قرارداد ذمه(قرارداد تابعیت)، قرارداد امان و عهد یا میثاق، بخش چهارم در چهار فصل با عناوین مجازات‌های اهل ذمه بر اساس تقسیمات کلی جرایم در فقه و حقوق، ارتداد اهل کتاب و مجازات آن، تابعیت اهل ذمه و بررسی فقهی و حقوقی کیفر سلب تابعیت از ذمیان و مجازات‌های مقیمان موقت(غیر اهل ذمه) و ضمیمه کتاب نیز در دو فصل با نام‌های انواع تعامل مسلمانان با غیر مسلمانان(در جامعه اسلامی) و برخی از رفتارهای نزدیک با غیرمسلمانان(فردی، خانوادگی، اجتماعی) سامان یافته است.
مؤلف درباره جرایم و مجازات‌های غیرمسلمانان در خصوص اقدام علیه امنیت داخلی کشور نوشته است: «جرایمی که اقدام علیه امنیت داخلی محسوب می‌شود، از قبیل تحریک به آشوب و جنگ داخلی و کشتار، اقداماتی برای براندازی نظام، تخریب و سوزاندن اماکن دولتی به قصد خیانت و بر هم زدن امنیت داخلی، سوءقصد علیه مقامات سیاسی و بسیاری از جرایم دیگر که امنیت داخلی کشور اسلامی را بر هم می‌زند. برخی از این موارد مصادیق اعمال منافی امان است که مجازات اعدام یا صرفا سلب تابعیت را در پی دارد و موارد دیگر از جرایمی است که حاکم مطابق با مصالح، مجرم را مجازات می‌کند».
گفتنی است برای تألیف کتاب مورد معرفی از منابعی مانند: «السیره النبویه»، «نظام القضاء الاسلامی»، «رساله توضیح المسائل»، «اسلام و حقوق بین‌الملل عمومی»، «آثار الحرب»، «اندیشه سیاسی محقق حلی»، «جواهرالکلام»، «شرایع الاسلام» و «تاریخ تمدن» استفاده شده است.
mohammadreza