همه چیز درباره کشیش خندان

این روزها در اکثر کتاب فروشی هایی که کتاب های روانشناسی و موفقیت را در معرض فروش قرار داده اند کتاب های جوئل آستین مشهور به کشیش خندان بسیار زیاد دیده می شود کسی که بنیانگذار تفکری نوین برخاسته از مسیحیت است.

رهپویان هدایت: یادداشت حاضر نگاهی به زندگی و کارنامه او دارد و انتقادات بر این تفکر را مورد بحث قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که در این مختصر مطلب گنجایش بحث عمیق درباره این تفکر میسر نیست و تنها معرفی و نقد مختصری به رشته تحریر درآمده است.

جوئل آستین کیست؟

وی در هوستون، تگزاس متولد شد و یکی از شش فرزند جان Osteen است. پدر او، کشیش سابق کلیسای باپتیست، بوده است. او سپس کلیسای لِیکوود را تاسیس کرد که امروزه توسط فرزندش اداره شده و یکی از بزرگترین کلیساهای پروتستان در آمریکا محسوب می‌شود.

جوئل ابتدا و به توصیه پدرش به علوم دینی مبادرت ورزید اما پس از آنکه نتوانست در تحصیل علوم دینی موفق باشد در سال 1980 به هوستون بازگشت. پس از بازگشت به رغم درخواست پدر وی سال ها در پشت پرده کلیسای لِیکوود  فعالیت داشت تا اینکه سرانجام در 17 ژانویه 1999 اولین موعظه خود را انجام داد.

پس از مرگ ناگهانی پدرش جوئل آستین در 3 اکتبر 1999 به سمت کشیش ارشد کلیسای لِیکوود  منصوب شد و به شکلی منظم در کلیسا موعظه می کرد. به این ترتیب فعالیت های جول در قالب تبلیغ تفکر جدیدی موسوم به انجیل تندرستی و ثروت به مرور شکل جدی تری به خود گرفت.

تصویر شماره 1 : کلیسای لیکوود / بزرگترین کلیسا در ایالات متحده آمریکا

جوئل در سال 1987 با ویکتوریا ایلوف(Victoria Iloff)  که دختر یکی از افسران سازمان فضایی آمریکا (ناسا) بود، ازدواج کرد. همسرش نیز تبدیل به یکی از مبلغین تفکر جدید آستین شد. تفکری که پیش از این نیز سابقه ترویج آن در میان مسیحیان آمریکایی دیده می‌شد.

تصویر شماره 2 : سایت کلیسای لیکوود و تصویر جوئل استین و همسرش

این تفکر پس از جنگ جهانی دوم عمدتاً در میان فرقه‌های پنطیکاستی امریکا رواج یافت و بخصوص از دهه ۱۹۹۰ به بعد به یُمن کتب و برنامه‌های تلویزیونی واعظینی چون کِنِث هگین (Kenneth Hagin)، بنی‌هین، و جوئل آستین (Joel Osteen) محبوبیت پیدا کرد. با این حال اکثر فرقه‌های رسمی مسیحیت، و از جمله کلیساهای انجیلی و پنطیکاستی، چنین تفکری را بدعت و مغایر با کتاب‌مقدس می‌شمرند و آن را رد می‌کنند.

به رغم این مسئله اما امروزه تفکر آستین طرفداران بسیاری را جذب خود کرده تا جایی که "جان مک کین" از سناتورهای معروف آمریکا و رقیب جمهوری خواه اوباما در انتخابات آمریکا، جوئل استین را کشیش مورد علاقه خود نام برد. وی در سال 2010 در ضیافتی که از طرف باراک اوباما در کاخ سفید برگزار شده بود، حضور داشته است.

دیدگاه های سیاسی و اجتماعی

جول آستین به طور کلی از بحث درباره مباحث چالش برانگیز مسیحی مانند ازدواج همجنس گرایان, سقط جنین و سیاست اجتناب می‌کند. وی در پاسخ سئوال خبرنگاری درباره ازدواج همجنس بازان گفت که با توجه به کتاب مقدس همجنسگرایی گناه است اما آنها از کلیسا و موعظات او استقبال می‌کنند.

به عقیده وی گناه طبیعت انسان است، هیچ کس کامل نیست و او نمی‌تواند کسی را قضاوت کند و تنها خداوند قاضی است. همچنین اعلام کرده است که یک فرد می تواند یک شیوه زندگی از همجنس گرایی آزاد را برگزیند.

 

نقد تفکر آستین

جوئل اُستین در ظاهر کشیشی مسیحی است ولی یکی از عمده انتقاداتی که از طرف کشیشان مسیحی به وی وارد می شود آن است که وی مروج اندیشه های جنبش معنوی  کلمه ایمان (Word of Faith ) است.جنبش کلمه ایمان یک جنبشی مسیحی است که بر اساس آموزه های تفکر نوین شکل گرفته است. 
نظام باوری این جنبش بر اساس چیزی است که آن را  الهیات رفاه (Prosperity theology ) می نامند. دکترین اصلی این جنبش عبارتست از این که ثروت و سلامتی دو هدف اصلی در زندگی انسان است که از طریق  اعتراف مثبت (positive confession) به دست می آید.

همانطور که می دانید، یکی از آموزه های رایج در بسیاری از فرقه های مسیحی مسئله اعتراف به گناه می باشد. جنبش کلمه ایمان می گوید به جای تمرکز بر بیان گناهان، به بیان مسائل مثبت بپردازیم. این مساله در واقع برداشتی مسیحی گونه از آموزه های تفکر نوین همچون دعای مثبت، قانون جذب و .... می باشد.

پایه تفکر او بر مبنای ترویج انجیل تندرستی و ثروت است که چنانچه بیان شد پیش از این توسط افرادی چون بنی هین ترویج پیدا کرده بود.

بررسی ها نشان می دهد این تفکر از سوی بسیاری از مسیحیان زیر سئوال رفته تا جایی که برخی معتقدند بحران مالی که طبقات فرودست جامعه امریکا با آن مواجه شده اند برخاسته از همین تفکر است. بر پایه این ادعا بحران قرض و پدیدۀ مصادرۀ مسکن به‌ویژه در مناطقی از امریکا حادتر بوده است که کانون محبوبیت کلیساهای مروّج "انجیل تندرستی و ثروت" بوده‌اند.

بسیاری از اعضای این کلیساها که اکثراً فقرای سیاه‌پوستِ ساکن جنوب و غرب امریکا هستند با شنیدن موعظاتی در این باره که خدا می‌خواهد آنها ثروتمند باشند، تشویق شدند دست به ریسک‌های مالی بزرگی بزنند؛ خانه‌هایی بخرند که در توان مالی‌شان نبود و از کارت‌های اعتباری استفاده کنند که استطاعت بازپرداخت آن را نداشتند. تصور این مسیحیان این بود که دارند "مثبت می‌اندیشند" و "گام ایمان" برمی‌دارند تا شاهد "معجزۀ مالی" در زندگی‌های‌ خود باشند.

این عده مدعی هستند که در برخی موارد بانکها از طریق کلیسا مردم را به گرفتن وام‌های کلان ترغیب می‌کردند. شبانان کلیساهای مروج "انجیل تندرستی و ثروت" از نمایندگان بخش وام مسکنِ بانک‌ها دعوت می‌کردند در سمینارهای "افزایش ثروت" سخنرانی کنند، و بانک‌ها نیز در ازای هر وام مسکن جدیدی که گرفته می‌شد ۳۵۰ دلار به کلیسا اعانه می‌دادند!

تصویر شماره 3: سایت موسسه تبشیری جوئل آستین

به نظر می‌رسد آنچه این عده را  برآن داشته تا با تفکر آستین مخالفت کنند این است که در دستورالعمل تجویزیِ آستین برای زندگی موفق، خدا به‌طرز بسیار محسوسی غایب است. مردم بدون اعتقاد به خدا هم می‌توانند افق دیدشان را وسیع‌تر کنند، نگاهی مثبت به زندگی داشته باشند و ثروت کلان به دست آورند.

آستین و دیگر مروجان تفکر "انجیل تندرستی و ثروت" در واقع می‌گویند: «خدا البته ترا یاری خواهد داد، ولی این خود تو هستی که تعیین‌کننده‌ای. تو هستی که باید مثبت بیاندیشی، اقدام کنی، و با اعتماد به‌نفس قدم برداری.» در واقع در تفکرآستین بازهم انسان محوری غالب شده و باردیگر  اومانیسم خود نمایی می‌کند.

 با توجه به این مباحث به نظر می‌رسد بررسی دقیق این تفکر ضرورت داشته و بهتر است تا اندیشمندان این عرصه کتاب ها و سخنرانی های آستین را که امروزه به سرعت در داخل کشور تکثیر می‌شود  و حتی در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در دسترس عموم قرار می‌گیرد، به شکل مفصل و دقیق مورد بررسی قرار داده تا از بروز مشکلاتی در آینده پیشگیری شود که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.