بررسی حقوق و امتیازهای اقلیت‌ها در ایران با تاکید بر اقلیت مسیحی(2)

در شماره اول این مجموعه گفتار پس از بررسی حقوق و تکالیف اقلیت‌های دینی در اسلام به بررسی جایگاه این اقلیت‌ها در ایران اسلامی پرداختیم و دو امتیاز آزادی انجام مراسم دینی و اجرای مقررات مذهبی مخصوص به خود ایشان را بیان نمودیم. در ادامه به بررسی سایر امتیازهای اقلیت‌ها در ایران اسلامی می‌پردازیم.

3- داشتن نماینده در مجلس: در قانون اساسی پیش بینی شده که اقلیت‌های دینی شناخته شده می‌توانند در مجلس شورای اسلامی نماینده داشته باشند و از بین هم‌کیشان خود نماینده‌ای انتخاب نموده و به مجلس بفرستند. طبق اصل 64، زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب می‌کنند.

4- تشکیل انجمن: طبق اصل 26 قانون اساسی، اقلیت‌های دینی شناخته شده می‌توانند مطابق ضوابط دارای انجمن و جمعیت باشند. در قانون فعالیت احزاب مصوب سال 1360، تشکیل انجمن اقلیت‌های دینی به رسمیت شناخته شده و در ماده 4 آن آمده است: «انجمن اقلیت‌های دینی موضوع اصل 13 قانون اساسی، تشکیلاتی است مرکب از اعضای داوطلب همان اقلیت دینی که هدف آن حل مشکلات و بررسی مسائل دینی، فرهنگی، اجتماعی و رفاهی ویژه آن اقلیت باشد.»

5- برابری دیه با مسلمانان

طبق الحاقیه قانون مجازات اسلامی بر اساس نظر حکومتی ولی‌امر و با شرایطی مشروح در این قانون، دیه اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون‌اساسی جمهوری اسلامی ایران، به‌اندازه دیه مسلمان تعیین می‌شود.

6- فرصت‌های برابر آموزشی و استخدامی

در ایران تحصیل در سطوح دانشگاهی با موفقیت در آزمون سراری دانشگاه‌ها امکان‌پذیر است. در این مورد نیز اقلیت­های دینی رسمی می­توانند با پاسخ به سوالات دینی مربوط به دین خود (از مجموعه سوالات عمومی آزمون‌ها) همانند سایر افراد جامعه در دانشگاه‌ها و در مقاطع مختلف به تحصیل بپردازند.

همین شرایط در آزمون‌های استخدامی سازمان‌ها و مراکز دولتی نیز وجود دارد و قانون هیچ محدودیتی برای جذب و استخدام اقلیت­های دینی قائل نشده است، مگر در مشاغلی مانند قضاوت که آن هم اقتضائات خاص خود را دارد و حتی این امر برای عموم مردم نیز میسر نیست که در جایگاه قضات قرار گیرند. 

مسیحیان ایران

دین مسیحیت در اواخر قرن ششم و در نواحی مختلف ایران چون: ارومیه، اصفهان، یزد و تهران رواج یافت. دو سوم مسیحیان ایران از نژاد ارمنی و یک سوم دیگر کلدانی و آشوری هستند.

الف) ارامنه :

ارامنه‌ی ایران از اقوامی هستند که بنابر روایات مکتوب تاریخی، پیش از قرن سوم میلادی در ایران سابقه‌ی سکونت داشته‌اند و از سوی دیگر پیوند ارامنه به‌عنوان ساکنان سرزمین ارمنستان با ایرانیان به گذشته‌های باستانی باز می‌گردد. با آغاز حکومت اشکانیان ارتباط سیاسی و اجتماعی بین ایرانیان و ارامنه مستحکم شد. با آغاز حکومت صفویان و با فرمان شاه عباس، ارامنه به شهرهای اصفهان، رشت، قزوین و شیراز برده و اسکان داده شدند. شاه عباس برای وابسته کردن ارامنه به نواحی جدید به آنها امکان ساخت کلیسا و برپایی امور مذهبی را داد. ارامنه ، بزرگ‌ترین اقلیت مسیحی ایران محسوب می گردند .

تصمیم‌گیری در جامعه‌ی ارامنه‌ی ایران درباره‌ی مسائل مختلف بر عهده‌ی شورای خلیفه‌گری است که به‌عنوان عالی‌ترین مرجع‌ رسیدگی به امور مذهبی، وظیفه‌ی نظارت بر امور فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را بر عهده دارد. وظیفه‌ی این شورا اجرای مصوبات هیئت نمایندگان است. این هئیت تصویب لوایح و قوانین جامعه‌ی ارامنه را بر عهده دارد. ارامنه همانند دیگر اقلیت‌های مطرح در قانون اساسی از آزادی کاملی بر انجام امور دینی برخوردارند. شمار زیاد کلیساها، مدارس و مراکز فرهنگی بر این امر دلالت دارد.

از مجموع‌ نزدیک‌ به‌ 300 کلیسای‌ ایران‌، 200 کلیسا متعلق‌ به‌ جامعة‌ ارمنیان‌ ایران‌ است‌ که‌ با جمعیت‌ 120 هزار نفری‌ آنان به ازای هر 600 نفر یک کلیسا وجود دارد. آنها تنها در پایتخت 50 کلیسا دارند.

ب) آشوریان :

براساس شواهد موجود، آشوری‌ها قرن‌ها در ایران سکونت داشته‌اند. آشوری‌ها از بدو پیدایش مسیحیت بدین آیین گرویده‌اند. طلوع انقلاب اسلامی ایران برای آشوری‌ها نوید تازه‌ای داشت. آنان مانند سایر گروه‌های مذهبی رسمی از آزادی استفاده کردند و مذهب و سنن قومی خود را حفظ نمودند و در میان افراد جامعه گسترش دادند. تدریس زبان آشوری در مدارس اختصاصی آشوریان مانعی ندارند. برپایی مراسم و آیین‌های دینی و مذهبی از مفاخر جامعه‌ی آشوری است. آشوریان دارای بیش از 90 کلیسای تاریخی از نخستین سال‌های پذیرش مسیحیت هستند. آنچه بیش از همه برای آشوریان مایه‌ی مباهات است، این است که با وجود جمعیت اندک که شاید به جمعیت یک شهر هم نمی‌رسد در مجلس شورای اسلامی دارای نماینده هستند و این نماینده صاحب اختیاراتی مانند نمایندگان دیگر مجلس است و این مسئله کشورهای غربی که به وجود آزادی در کشورشان می‌بالند کم‌نظیر است.

امتیاز‌های مسیحیان در ایران

1- مطبوعات

اقلیت‌های دینی در راستای آگاهی جامعه و هم‌کیشان خود دارای روزنامه و ماهنامه خاص خود هستند. در همین راستا در جامعه اقلیت ارامنه می‌توان به روزنامه آلیک، ماهنامه اراکس، فصلنامه پیمان، ماهنامه آرارات، آباگا آینده، مجله دو هفتگی لویس نور به زبان ارمنی و فارسی اشاره کرد که در تهران منتشر می‌شوند.

همچنین مؤسسه آلیک وابسته به جامعه اقلیت ارامنه باسابقه طولانی خود علاوه بر انتشار روزنامه، کتاب‌های مختلفی را نیز به زبان ارمنی چاپ می‌نمایند. انتشارات «کانون یوحنا» متعلق به کلیسای کاتولیک کلدانی نیز از ناشرین معتبر مسیحیت به شمار می‌رود. جامعه آشوریان نیز ماهنامه پیام آشوریان را چاپ می‌کند. ناشران کتب اقلیت‌ها مانند انتشارات نائیری، هویس از امکان چاپ و توزیع کتاب در سطح کشور برخوردار بوده و در این زمینه فعال‌اند.

ادامه دارد ...