تیپ‌‌شناسی مخاطبین جریان مسیحیت تبشیری در کشور
انجمن رهپویان هدایت:بدون هرگونه غرض‌ورزی و تعصب، تفاوت معناداری در مخاطبان فعالیت‌های تبلیغی و اهداف گرایش‌یافتگان از اسلام به مسیحیت و بالعکس وجود دارد. این مطلب به انصاف و حقیقت نزدیک‌تر است که اکثر کسانی که از اسلام دست برداشته و به مسیحیت گرویده‌اند، به واسطه مطامع مادی و دنیوی و در پاره‌ای از موارد وجود برخی عقده‌های شخصیتی و واکنش‌ها نسبت به مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، به مسیحیت گرایش یافته‌اند و درصد کمی از آنها در حقیقت دارای انگیزه‌های حقیقی دینی بوده‌اند. به تعبیر دیگر، اگر شاهد تغییر دین مسلمانی هستیم، این تغییر، اغلب کمی و مادی است و در مقابل، در کشورهای غربی به شدت شاهد گرایش حاصل از تأملات فکری و اعتقادی مسیحیان به اسلام هستیم.
برخی نظرسنجی‌های صورت‌گرفته از تغییر کیش‌دادگان، حاکی از آن است که از 27 دلیل جذب مسلمانان ایرانی به مسیحیت کمتر از 3 درصد اعتقادی بوده و حال آنکه قاعدتا می‌بایست معنای تغییر آیین پذیرش باورهای اعتقادی دین جدید به دلیل مشکلات موجود در باورهای دین قبلی باشد! استفاده قابل توجه مبشران از ابزار اعطای کمک‌های مالی و تسلط آنان به فنون روان‌شناسانه به منظور مداخله در بحران‌های روانی افراد و سوءاستفاده از آرامش‌بخشی حاصل از آن، در راستای مقاصد تبشیری خود، نشان از آن دارد که آنها در مواجهه‌ی اعتقادی با خلاء و کمبودهای انکارناپذیری روبرو هستند. این روش‌ها، مخاطب خاص خود را می‌طلبد و به همین دلیل است که تغییر دین در مواردی که حاصل تأملات اعتقادی است، محصول اقدام‌های تبشیری نبوده است.
دسته‌بندی مخاطبان فعالیت‌های تبشیری در ایران
بیشتر مخاطبان فعالیت‌های تبشیری را می‌توان چنین دسته‌بندی کرد:
1- افراد سست عقیده و غیر ملتزم به شریعت
این افراد از آنجا که با پذیرش آیین مسیحیت ـ آن هم اغلب از نوع پروتستان ـ که دارای الزامات و تععهدات دینی ناچیزی بوده و مملو از تساهل و تسامح است، برای رخوت و بی‌مسئولیتی خود، نسخه مناسبی یافته و ضمن ادعای دین‌داری، خود را از قیود و تعهدات دین اسلام رها می‌کنند. مبشران نیز با کمترین هزینه و صرف انرژی، آمار کمی خود را افزایش می‌دهند. علی رغم دستورهای صریح کتاب مقدس مبنی بر لزوم عفاف و حیا، وجود بی‌بند و باری و حتی مجالس رقص مختلط در میان برخی مسیحیان تبشیری پروتستان، نشان از استفاده ابزاری ایشان از دین مسیحیت برای رسیدن به اهداف خود دارد.
2- روشنفکری
مبشران، اغلب از حربه «ژست روشنفکری» استفاده نموده و برخی دانشجویان دارای باورهای ضعیف و فاقد آگاهی‌های کافی در عرصه دینی را مخاطب تبشیرهای خود قرار می‌دهند.
3- افراد دارای نابسامانی‌های خانوادگی، به ویژه دختران فراری
این طیف از افراد، به ویژه در میان نوجوانان و جوانان، دچار خلأهای عاطفی بوده و مسیحیت تبشیری با تمرکز بر روی بحث «محبت خداوند» نسخه‌ای موهوم برای کاستی‌های عاطفی و روانی آنان می‌پیچد. همین مسئله موجب شده که در پارک‌ها و محل‌هایی که افراد دارای مشکل برای کسب آرمنش به آنجا مراجعه می‌کنند، حضور مبشران مسیحی و تبلیغ چهره به چهره و محبت‌آمیز آنان پررنگ باشد.
4- مخالفان سیاسی
بهره‌گیری مبشران از اختلاف سلایق و مشی‌های سیاسی افراد با مسیر حرکت نظام و ثبت برخی ناکارآمدی‌های احتمالی و نابسامانی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و پاره‌ای از تضییع حقوق‌ها و رفتارهای احتمالی اشتباه از سوی برخی مدیران و کارگزاران، به نام اسلام، این امکان را به مبلغان مسیحی می‌دهد که مدعی شوند مسیحیت، نسخه‌ای بی‌بدیل و بی‌عیب و نقص برای اداره جامعه خواهد بود. آنان با استفاده از خلأ آگاهی‌ها و اطلاعات ناکافی در مخاطب و پیوند زدن برخی پیشرفت‌های ظاهری غرب با مسیحیت، سرابی وهمی را در ذهن فرد تصویر می‌کنند که در آن خبری از مشکلات موجود نخواهد بود!
5- افراد دارای عقده‌های فروخفته از خانواده و اجتماع
فقر شخصیتی و نیز وجود برخی لطمه‌های حاصل از گروه همسالان، والدین و یا اجتماع که اغلب دارای اعتقاد و التزام به باورهای دینی می‌باشند، برخی افراد به ویژه جوانان را در مقام انتقام به سمت الگوهای مخالف توصیه‌ها و علایق آن گروه‌ها می‌کشاند.
6- افراد دارای مشکلات معیشتی
اگر در روایات اسلامی، رابطه معناداری میان فقر و ایمان برقرار گردیده و از خطر خدشه در دین‌داری افراد به واسطه مشکلات معیشتی سخن گفته شده است، فرصت‌طلبان تبشیری از این مطلب غفلت نکرده و با رفع تنگناهای اقتصادی برخی افراد درمانده، تمایل آنان را به سمت آیین خود جلب می‌کنند.
گفتنی است گروه‌های فوق تنها نمونه‌هایی از فرصت سنجی مبشران در انتخاب اهداف تبلیغاتی بوده و به این لیست می‌توان قشرها و طیفهای مختلفی را افزود. از جمله افراد تنها و سوگوار، ورشکسته، مصیبت دیده، مردان و زنانی که همسر خود را از دست داده‌اند و دچار خلا عاطفی هستند و حتی افرادی که به یکباره موفقیت چشمگیری نصیب آنها شده از دیگر گروه‌هایی هستند که در معرض آسیب از جانب مسیحیت تبشیری قرار دارند.
