درآمدی بر زمینه های پیدایش و مبانی عقیدتی مسیحیت صهیونیستی(بخش اول)
انجمن رهپویان هدایت: به دنبال سوءقصدهای 11 سپتامبر 2001 و با طرح استراتژی«جنگ علیه تروریسم»، اسرائیل توانست با متحد قلمداد کردن خود در این جنگ،اصلی‌ترین توجیه استراتژیک حمایت امریکا از خود را فـراهم آورد.در ایـن توجیه، چنین به‌نظر می‌رسید که آمریکا و اسرائیل به دلیل برخورداری از ارزش‌های دموکراتیک یکسان، مورد تهدید گروه‌های مشابه تروریستی می‌باشند و دشمنان اسرائیل، دشمنان آمریکا نیز هستند. درنتیجه واشنگتن باید ضمن حمایت همه‌جانبه از اسرائیل،کارت سبز را به ایـن کـشور بـرای فائق آمدن بر تروریست‌ها نشان دهـد. اما بـا شـکست رژیم صهیونیستی در جنگ سی‌وسه‌روزهء لبنان، و طرح این مسئله که این رژیم خود باعث آمریکاستیزی گسترده در خاورمیانه شده است پاره‌ای ار تحلیل‌گران غربی بـیان داشـتند کـه اسرائیل بیش از آنکه متحد استراتژیک آمریکا باشد سـرباز استراتژیک آن اسـت این کشور نه‌تنها نتوانسته بر گروه‌های مخالف فائق آید بلکه خود به علتی در شکل‌گیری این گروه‌ها بدل شده اسـت. حال،این سـئوال ذهـن پژوهشگران را به خود معطوف داشته که اگر اسرائیل نمی‌تواند منافع مـلی ایالات متحده را به نحو احسن تأمین نماید، پس چه دلایلی سبب می‌شود تا آمریکا فراتر از منافع ملی خود بـه حـمایت از اسـرائیل دست زند؟این حمایت‌ها تا به آنجا پیش رفته است که پاره‌ای از نـویسندگان اسـرائیل را ایالت 51 آمریکا دانسته‌اند (Bowers,2005) و برخی دیگر پا را فراتر نداشته ایالات متحده را مستعمره اسرائیل می‌دانند؟(گارودی،ص 21).
در پاسخ به این سئوال، دکتر جـان مـرشایمر،استاد دانـشگاه شیکاگو و دکتر استفان والت، استاد داشنگاه هاروارد با انتشار کتابی جنجالی به نـام«لابی اسـرائیل و سـیاست خارجی ایالات متحده» این مسئله را طرح کردند که مثلث قدرتی در ایالات متحده مرکب از سه ضلع یهودیان، محافظه‌کاران و مـسیحیان صـهیونیست وجـود دارد که همواره ایالات متحده را به حمایت از اسرائیل فراخوانده است.
پیش از این، مطالب فراوان درباره دو ضلع نخست یعنی یـهودیان و مـحافظه‌کاران به فارسی تألیف شده است اما مسیحیان صهیونیست کمتر مورد توجه واقع شده‌اند.ازهمین‌روی،در این مـقاله خـواهیم کـوشید با بررسی ریشه‌های پیدایش و مبانی عقیدتی مسیحیت صـهیونیستی،زمینه بـرای شناخت هرچه بهتر جریان مسیحیت صهیونیستی فراهم آید.
زمینه‌های پیدایش مسیحیت صهیونیستی
ززمینه‌های پیدایش مسیحیت صهیونیستی به پروتستانتیسم و پیوریتانیسم بازمی‌گردد؛ چراکه تا پیش از آن و در دوران حـاکمیت کلیسای کاتولیک یهودیان همواره به عنوان قاتلان مسیح در نظر گرفته می‌شدند. اما با وقوع پروتستانتیسم، این نگرش در حاشیه قرار گرفت و مارتین لوتر رهبر این نهضت متأثر از ریشه‌های عبرانی مسیحیت و با هدف ترغیب یهودیان جـهت پیـوستن به پروتستانتیسم در کتابش«مسیح یک یهودی‌زاده شد» به ستایش از یهودیان پرداخت.او در این کتاب«به ترویج ایده نژادپرستانه برگزیدگی و برتری قوم یهود نسبت به سایر اقوام و ملل روی زمین»(دوست‌محمدی،ص 41) پرداخت.
در این کتاب ضمن طرح اینکه یهودیان جـهت رسـانیدن پیام خداوند به تمامی جهانیان انتخاب شده‌اند،آنها را مورد ستایش قرار داد و نوشت:«یهودیان حامل برترین خون‌ها در رگ‌های خود هستند.روح القدس به واسطه آنها کتاب مقدس را به اقـصی نـقاط دنیا برد.آنها فرزندان خدایند.ما در مقایسه بـا آنـ‌ها بیگانه‌ایم. همانطور که در داستان زن کنعانی آورده شده است ما همچون سگانی هستیم که از خرده نان‌های بر زمین ریخته اربابان خود ارتزاق می‌کنیم.»[...] لوتر پاپ و اسقف‌ها را مردمانی دیوانه مـی‌خواند.[...] و می‌گفت: اگر من یهودی بودم و مشاهده می‌کردم که چنان ابلهانی رهبر مسیحیان می‌باشند، حاضر بـودم به خوکی تبدیل گردم اما مسیحی نشوم، انتشار کتاب لوتر پیامدهایی را بـرای یـهودیان بـه ارمغان داشت که ازجمله مهم‌ترین آن بهبود وضعیت رفتاری مسیحیان نسبت به یهودیان بود.لوتر از تمامی مسیحیان می‌خواهد کـه روابطی دوسـتانه با یهودیان برقرار کنند و بدین وسیله آنان را به کتاب مقدس راهنمایی نمایند.
(Martin Luther,Jewishencyclopedia.com)مـدت کـوتاهی پس از انـتشار کتاب لوتر، عده‌ای از مارانوهای(Marranous: اشاره به یهودیانی دارد که به ظاهر به مسیحیت گرویده بودند.) هلندی به ترجمه آن اقـدام کردند و نسخه‌هایی از آن کتاب را«به برادران اسپانیایی»خود دادند (Edwards,p.134) تا بدین طریق از شدت یـهودی‌ستیزی موجود در کشورهای مختلف بـه‌ویژه در اسـپانیا بکاهند.
امروزه جمعیت پروتستان‌ها را حدود 590 میلیون نفر می‌دانند.آمریکای شمالی با داشتن 170 میلیون پروتستان رتبه اول را در میان سایر مناطق جهان داراست
( (Protestantism, en.wikipedia.org
برگزیده انگاشتن یهودیان توسط فرق منشعب از پروتستانتیسم همچون پیورتانیسم ادامه یافت.«پیوریتان نامی بود که در قرن شـانزدهم به پروتستان‌های افراطی کلیسای انگلستان که می‌پنداشتند اصلاحات انگلیسی به اندازه کافی به اصلاح ساختاز و عقیده کلیسا نپرداخته است، داده شد (mb-soft.com) .پیوریتانیزم توسط فردی پروتستان به نام ویلیام تیندل و به عنوان شاخه‌ای از کـالوینیسم پایـه‌گذاری گردید.
جان فوکس در کتاب خویش از ویلیام تیندل به عنوان کشیش با ایمان کلیسا یاد می‌کند که توانست تحصیلات خویش را در زبان‌شناسی در دو دانشگاه کمبریج و آکسفورد با موفقیت به پایان برساند.تیندل نیز مانند لوتر و کالوین کـه کـتاب مقدس را به دو زبان آلمانی و فرانسوی ترجمه کرده بودند،توانست در سال 1525 بخشی از کتاب مقدس را به زبان انگلیسی ترجمه نماید تا از این رهگذر،عموم مردم بتوانند از آن استفاده کنند. ترجمه‌هایی که به اعتقاد کویپر«واسطه قـدرتمندی بـرای پیشرفت اصلاحات بود (Kuiper, p.222)
دایره المعارف یهود،پیوریتانیزم را این‌چنین معرفی کرده است:«پیوریتانیزم که ساختار هنجارهای اخلاقی آن تماما منطبق با تورات است، به عنوان یهودی‌گری انگلیسی نامیده می‌شود.دایره المعارف یهود از پیوریتانیزم ذیل سرفصل"هواداران یهود" سخن بـه میان مـی‌آورد.
در ایـن فصل،واژه Judaizers چنین توضیح داده می‌شود که هواداران یهود کسانی هستند که در عین حالی که یهودی نیستند اما بخشی از آیین یهود و یا تمام آن را در زنـدگی خود بـه‌کار مـی‌برند و یا کسانی هستند که خود را یهودی می‌نامند»(صاحب خـلق،صص 35 و 36). پیوریتان‌ها ازجـمله معتقدان به سلطنت هزارساله مسیح(ع) (Millenarianism) به‌شمار می‌روند. به همین علت پیورتن‌ها به محض آنکه توانستند با سرنگون کردن شاه انگلستان توسط کـرامول، قدرت را بـه‌دست گـیرند، خواستار بازگشت یهودیان به انگلستان شدند. به اعتقاد آنان این اصل در کتاب مـقدس تصریح شده است که پیش از ظهور مجدد مسیح(ع)در آخر الزمان، یهودیان باید در تمام جهان پراکنده باشند.
باید توجه داشت که«از سال 1290 هـنگامی کـه ادوارد اول یـهودیان را از انگلیس[به اتهام رباخواری و استثمار مردم] اخراج کرد، رسما هیچ یهودی در این کشور وجود نـداشت. [...اگرچه بـاید به این نکته عنایت داشت که از یک سو] بطور حتم برخی یهودیان در طول این دوره طولانی به‌صورت مـخفیانه حـضور داشـتند.[و از سوی دیگر]مسیحیان کابالا،عملا نفوذ عرفان یهودی در مسیحیت را نمایندگی می‌کردند.» ( 213Yates(A),p)
به هر ترتیب، تلاش پیوریتان‌ها بـرای بـازگرداندن یـهودیان به انگلستان از آن جهت حائز اهمیت است که ما را به ریشه‌های عبرانی پیوریتانیسم راهـنمایی مـی‌نماید. چراکه در واقع هـمین«الهام از کتاب مقدس و تمرکز بر عهد عتیق[...بود که سبب گردید] الیور کرامول با شوق برای[...بازگشت رسمی یـهودیان بـه انگلستان] تلاش نمایند و خاخام آمستردام منشه بن اسرائیل را برای تسریع در این کار به انگلستان بـرگرداند». (214-213Ibil,pp)
نکته دیگری که در ارتباط بـا پیـوریتانیسم باید مورد توجه قرار گیرد،آن است کـه ایـن فـرقه ازجمله جریاناتی است که تحت نفوذ عرفان یـهودی بـه کابالا گرایش یافته است. مسیحیان کابالا، عملا نفوذ عرفان یهودی را در رنسانس نمایندگی می‌کردند (Ibid) .
در توضیح علت نفوذ عـرفان یـهودی در مسیحیت، نویسندگان به مسائل متعدد تـوجه نموده‌اند کـه از آن جـمله مـی‌توان بـه نقش مسیحیان مارانو یعنی مسیحیانی کـه بـه ظاهر به مسیحیت گرویده بودند (Ibid) و عهد عتیق اشاره کرد. درواقع،«عهد عتیق نوعی از پارسایی را بـرای پیـوریتان‌ها و کالوینیست‌ها الهام‌بخشی می‌کرد که قابل ادغـام یا کابالا بود» (286Yates(B),p)
در انـتها بـاید این نکته را نیز متذکر شـد کـه پیوریتان‌ها در زمره نخستین مهاجران انگلیسی به قاره جدید-آمریکا-بودند.آنها در سال 1620 نخستین کلنی پیوریتانی در آمریکا را بـه نـام ماساچوست تأسیس کردند. رویکردهای عهد عتیقی پیـوریتانیسم تـا بـه آن اندازه بود کـه پیوریتان‌ها در ابـتدا قصد داشتند نام نـیواسرائیل را بـه سرزمین آمریکا بدهند.2نوام چامسکی در کتاب خویش با عنوان"سال 501 اشغال ادامه دارد"به این اعتقاد پیـوریتان‌ها اشـاره کرده و یادآور می‌شود که پیوریتان‌ها بـه آمـریکا همچون سـرزمین مـوعود مـی‌نگریستند که می‌بایست از لوث سرخپوستان پاک گردد.
نفوذ پیـوریتانیسم در نخستین کلونی‌نشین‌ها تا به آن اندازه بود که دایره المعارف بریتانیکا در این رابطه می‌نویسد:«هیچ کلونی وجـود نـداشت که نفوذ پیوریتان‌ها در آن،یکی از دیگری قوی‌تر بـود.برآوردها نـشان مـی‌دهد کـه 85 درصـد از کلیساهای 13 کلنی نـخستین مـاهیتا پیوریتان بودند.» (Encyclopedia Britanica CD) .
به اعتقاد پاره‌ای از صاحب‌نظران همچون دکتر استفان سایزر استاد دانشگاه لندن و واتر، اسقف کلیسای ویرجینیا، امروزه مسیحیت صهیونیستی 25 درصد از جمعیت مسیحیان آمریکا را به خود اختصاص داده است(گفتگو بـا دکـتر استفان سایزر،ماهنامه موعود،شماره 82). مرکز اصلی فعالیت این گروه در ایالات متحده،جنوب این کشوراست که جری فالول از آن به عنوان "کمربند انجیلی" یاد می‌کند.
اکثر مسیحیان صهیونیست طرفدار حزب جمهوری‌خواه هستند به‌گونه‌ای که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد در سـال 1999میلادی،33درصـد از اعضای حزب‌جمهوری‌خواه از طرفداران این جریان بوده‌اند (ChristianZionism.org). شعار مسیحیان صهیونیست از سال 1979 این بود که هنگام آن فرا رسیده است که برای تغییر مسیر آمریکا مسیحیان متدین از کـلیسا وارد کـنگره شوند.مسیحیت صهیونیستی دولت ایالات متحده را در دو بـعد داخـلی و خارجی در جهت نیل به اهداف خود تحت فشار قرار می‌دهد:
در حوزه داخلی، مسیحیت صهیونیستی با تحت فشار قرار دادن دولت،خواهان وضع و یا نسخ پاره‌ای از قوانین که در تباین و یـا تـلازم با مذهب قرار دارنـد،است.درواقع، مسیحیت صهیونیستی مـی‌کوشد تا جامعه آمریکا را برمبنای قوانین انجیلی بازسازی نماید.
در بعد خارجی، مسیحیت صهیونیستی با تحت فشار قرار دادن دولت اهداف چندگانه را دنبال می‌کند که از جمله مهم‌ترین آنها تحت فشار قرار دادن دولت آمریکا در جهت حمایت کامل از اسرائیل و افـزایش سـطح همکاری‌های استراتژیک با این کشور است.«مسیحیت صهیونیستی[...]از این ادعا که دولت اسرائیل می‌باید کنترل تمام سرزمین مورد مشاجره میان فلسطینیان و اسرائیلی‌ها را به‌دست بگیرد،حمایت می‌کند.مسیحیت صهیونیستی ایجاد و توسعه دولت مدرن اسرائیل را به مثابه اجـراء پیـشگویی کتاب مـقدس برای بازگشت دوم مسیح در نظر می‌گیرد» (ChristianZionism.org)
مسیحیان صهیونیست برای نیل به این اهداف از ابزارهای گوناگون مدد جسته‌اند که می‌توان ایـن ابزارها را در حوزه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بررسی کرد. مثلا در حوزه فرهنگی، مسیحیان صهیونیست تـلاش کـرده‌اند بـا استفاده از رسانه‌ها، افکار عمومی را در جهت اهداف خود تحت تأثیر قرار دهند و یا با تأسیس مؤسسات آموزشی، از آنها برای تـربیت مـتخصصان با اعتقادات دینی جهت احراز پست‌های کلیدی بهره برداری نمایند.
ادامه دارد...
پسر رویایی