هر آموزه‌ای که تاثیر مثبت بر افراد داشته باشد و باعث جذب آنها شود مورد جلب توجه و سوء استفاده مدعیان دروغین قرار خواهد گرفت. سران عرفان‌های کاذب برای رسیدن به منافع دنیوی و نفسانی خویش از هر وسیله‌ای برای ذهن شویی مریدان استفاده می‌کنند. بی‌شک آموزه انسان کامل، یکی از عناصر مؤثر بر فرد و جامعه بوده و از همین رو، دنیاپرستان از آن به عنوان وسیله‌ای برای فریب دیگران استفاده نموده‌اند.
عشق مورد نظر کوئلیو از اساس با عشق حقیقی در عرفان اسلامی متفاوت است، زیرا عشق در عرفان اسلامی برآمده از شوقی الهی است که مهمترین دست مایه عارفان در مسیر سلوک است. این عشق از طریق پاکیزه سازی و تطهیر قلب سالک از اغیار، در او شکل می گیرد و بدین ترتیب عشق علاقه او به موجودات نیز شکل معنوی و والا به خود می گیرد و در نهایت به اوج قداست و پاکیزگی نائل می شود.
مفهوم افسانه شخصی چنان نابسامان و مبهم در آثار کوئیلو رها شده است که گویاتر از واژه افسانه، کلمه در خور این مفهوم وجود ندارد. سوالات زیادی درباره این مفهوم وجود دارد که پرداختن به آنها بر ابهام افسانه شخصی خواهد افزود.
رشد فرقه ها و در نگاهی تخصصی تر رشد عرفان های بدلی و تاثیرات آنها بر روی زندگی افراد و خانواده ها در دهه اخیر، معنا و مفهوم جدیدی به خود گرفته است. این نوع فرقه ها حالا یک پدیده بین المللی هستند و میلیون ها خانواده در سراسر جهان وجود دارند که دنیایشان شدیدا بواسطه درگیریشان با عرفان های کاذب تغییر کرده است.
از مهمترین شبهاتی که در حوزه دین به افراد متدین و دین دار وارد می شود، شبهه چرایی تقلید و مقلد بودن است! این موضوع و شبهه با ارجاع افراد به نگاه منطقی و اینکه انسان ذاتا برای هر کاری به متخصص رجوع می کند، رفع می شود. چرا که هر فرد برای امورات مختلف خود به متخصصان و افراد دارای علم و اطلاعات رجوع می کند و در حوزه دین که بسیار تخصصی و وسیع است لاجرم باید افرادی باشند تا محل رجوع مردم قرار گیرند.
یکی از مهمترین علل گرایش به جریان های معنوی همان تمایل درونی و گرایش‌های معنوی است که در وجود همه ما قرار دارد و این گرایش و تمایل در بین بانوان بیش تر و راحت تر ایجاد می شود.
کتاب کوه پنجم قصه پیامبری از بنی‌اسرائیل است که از دست حاکم ظالم منطقه اَخاب فرار می‌کند. پیامبری که کوئیلو معرفی می‌کند، در حدّ فهم خودش از پیامبریست، نه آن پیامبری که خداوند به جهانیان معرفی کرده است.
پیش از این هم معروف ترین معلم بودایی ها پس از دالای لاما، به جرم آزار جنسی به شاگردانش خبر ساز شد. سوگیال رینپوچه ۷۱ ساله متهم شده بود که برای خود یک حرمسرا راه انداخته و از پیروان زن و دختر خود سوء استفاده کرده است.
